خوێنەرانی بەڕێز سێهەمین فایلی لێکۆڵینەوەی کژار سەبارەت بە “روانگەی دین سەبارەت بە ژنان” بڵاو کرایەوە. کۆمیتەی لێکۆڵینەوەی کژار لەم فایلەی دا سەبارەت بە باوەڕیەکانی ئانیمیسم و چەندخودایی وهەروەها کولتووری دایک-خوداوەند کە لە زۆربەی وڵاتان تەختە بەرد دۆزراونەتەوە کە نزیک بوونەکان نیشان ئەدەن. کە لە هەموواندا ئاستی بەرزی پلەی ژن دەبینرێت. لە ژیانی هەر قەبیلەیەکدا کۆمەڵیک شتی پیرۆز و کۆمەڵێکیش شت کە پێویستە خۆیانی لێ بپارێزن هەبوو. ئەم باوەڕیانە کە وەک تەوتەم و تابۆ دەناسرێن زۆرتر لە ڕووی ئەزموون بە دەست دەهاتن و بۆ نەوەکانی داهاتووش دەگوازرانەوە. هەر بۆیە مرۆڤەکان باوەڕی…

هەڵبژاردن یەکێک لە بنەما سەرەکیەکانی دیموکراسیە، کۆمەڵگایەک کە بتوانێت لە چوارچێوەی ئێرادەیەکەی ئازاد، خۆی بەڕێوە ببات و هەموو چین و تووێژی کۆمەڵگا، جیاوازییە نەتەوەیی، کولتووری، زمانی و باوەڕییەکان لەو بەڕێوەبەریەدا بەشداریان هەبێت، بێگومان ئەو کۆمەڵگایە، کۆمەڵگایەکی زیندووە. مودێڕنیتەی _کاپیتالیزم و مودێلی دەوڵەت_نەتەوە، بۆ  هێشتنەوە و بەردەوامیدان بە هەبوونیان، لە چوارچێوەی سیاسەتی قۆرخکارانەی خۆیان، لە درێژەی تەمەنی خۆیاندا، ویستویانە هەموو هێزەکانی کۆمەڵگا، بە تاک و کۆمەڵەوە بغافلێنن و بیانخەنە ناو  وەهمی بەشداری کردن لەسیاسەت. لە راستیدا، بە بەکارهێنانی تەڵەکەی لیبرال دیموکراسی، هەول ئەدەن کە لەژێر ناوی مافی دەنگدان، ئیرادەی کۆمەڵگا بێدەنگ…

لە قەڵەمی گریلا لەسەدەی بیستم کە جیهان بەگشتی و رۆژهەڵاتی ناوین بەتایبەتی رووبەڕووی گۆرانکاری دبووایەوە و مودێرنیتەی سەرمایداریش کاریگەری خۆی لەسەر ناوچەکە دانابوو و عیلم و زانست بەهێزتر دەبوو و هەموو دوڵەتەکان و دەسەڵاتداران بانگی دیموکراسی و دادپەروەریان دەکرد بەڵام، لە تورکیا کە خۆیشی بەشێک بوو لەم بانگەشە و خۆی وڵاتێکی پێشکەوتوو دەیبینی کاتێک کە سەیری مێژووی سیاسی ئەم وڵاتە دەکەین جگە لە ژینۆساید و تواندنەوەی گەلان و تیرۆر و کوشتنی کەسایەتی سیاسی شۆڕشگێڕ و کودتای نزامی دشتێکی‌تر نابینی. ئەگەرلە واقیەتی بابەتەکە باش سەیر بکەین و گوێبیستی دەردی خەڵکی باکووری…

جارێکی دیکە ڕژێمی ئێران لە بەر بێ چارەیی لە بەرامبەر ئیرادە و بەرخۆدانی گەلی کورد دەستی کردووە بە لێشاوێکی ڕەش بگیری و زیندانی کردنی ڕۆڵەکانی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان .   بێگومان ئەم ڕەش بگیریانەی ڕژێمی ئێران لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان جاری یەکەم نییە و هەر کاتێک شکستی هێناوە لە پیادە کردنی سیاسەتەکانی لە سەر گەلان و بەتایبەت گەلی کورد دەستی کردووە بە زیندانی کردن و چاو ترسێن کردنی خەلک ، بەڵام وەک دیارە کە گەلی کورد هەر لە سەرەتاوە بڕیاری خۆی داوە کە لەبەرامبەر نایەکسانی و ناعەداڵەتی دا بێدەنگ نەبێت…

جوانا سنە   هەر دەچێ دەبینین کە لە هەناسە دواییەکانی دەوڵەتی روحانی ، هەوڵدان و پەلەقاژەکان بۆ درێژ کردنی تەمەنی رژیم زۆرتر دەبێ. لە هەمان کات‌دا دیاردەبێ ،کە روحانی هەوڵ دەدات کە بە بیرەوەریکی جوان، رۆژە رەشەکانی کۆمەڵگا پەردەپوش بکات . لە بەر ئەوەی کە سەرەتای بەرجام لە ناسنامەی دەولەتی ١٢ـهەم وەکوو دیتنی ئەو سەرابە بوو کە سالها وەکوو خەیالێک لێان دەڕوانی بەڵام، بۆ ماوەیک ئەو سەرابە کرا بە حەقیقەتێک. چەندەش بە رای روحانی هاتنی ، گوایە گەش بوو بەڵام، ڕۆیشتنی رەش بوو. چوونە دەرەوەی ئامریکا لە بەرجام و چڕکردنەوەی…

ژیان هەورامان یەکێک  لە رەهەندە بنەڕتیەکانی سیستەمی داگیرکاری، نوێنەرایەتی زیهنییەتی پیاوسالاری لە دژی کۆمەڵگایە و شەڕی چەواشەکارییە. رژێم بە رێگای بێ ئێرادە کردن، پێشێل کاری، توشبوون بە ماددەی هۆشبەر و زواجی مێر منداڵان و ..هتد. دەیهەوێت ناخی کۆمەڵگا پووچەڵ بکاتەوە. کۆمەڵگا بخاتە ژێر دەسەڵاتی خۆیەوە. ئەم ڕێبازە شەڕانە نەتەنیا بەرامبەر بە جەستەی مرۆڤەکان نییە بەڵکوو بۆ لە ناوبردنی هەست و روحی مرۆڤایەتی بکار دەهێندرێن. سیستەمی ئێران یەکێک لەو سیستەمە سەرەکیانەیە کە بە شێوازی شەڕی نەرم لە نێو کۆمەڵگا دزە دەکاتە نێو هەر ماڵێکەوە، بانگەشەی رووخانی دەرونی دەکات. کۆمەڵگا لە ناسنامەی…

  نەواڵ ژیان ژن، ژیان و ئازادی چەمک‌گەلێکن کە هەمیشە لە قووڵایی مێژوودا واتایەکی شاراوەیان هەبووە، وەها بەیەکەوە پەیوەست بوونە کە هیچ زیهنییەتێکی چەوسێنەر تا ئێستاکە نەیتوانیوە لە نێوانیان‌دا مەودایەک بنێتەوە. سەرەڕای دەسەڵاتداری، سەرکووت و زەختی زیهنییەتی پیاوسالاری لە ماوەی ٥٠٠٠ساڵ دەسەڵاتداری، هەبوونی خۆیان وەکوو راستییەک کە نکۆڵی لێناکرێت و لێک جیاناکرێنەوە، سەلماندووە، لە پێناو کۆیلەکردنی ئەم هێزەی کۆمەڵگا و لاوازکردنی لەپێناو خزمەت بە زیهنییەتی دەسەڵاتداری پیاوسالار لە هیچ کردەوەیەک دوورپارێز نەبوونە. زیهنییەتی رەگەزپارێز کە ژنان وەکوو پاشکۆی پیاوان و سەرچاوەی گوناح دەزانێت، ژن ناچاری دانەوەی ئەم قەرزە دەکەن و…

  چنوور محەمەدی ناتوانین گوشار، نكۆڵی لێ‌كردن و له‌ناوبردنی ژنان كه‌ بونیادنه‌ر و پێكهێنه‌ری نیوه‌ی زیاتری كۆمه‌ڵگان، له‌ ده‌ره‌وه‌ی سیسته‌می سەرمایەداری كه‌ له‌سه‌ر بنه‌مای ده‌سه‌ڵاتی پیاوسالارانه‌یه،‌ پێناسه‌ و شی بكه‌ین. سیسته‌می ده‌سه‌ڵاتداری پیاوسالار، له‌پێناو به‌رژە‌وندییه‌كانی خۆی، به‌رده‌وام كه‌ڵكی له‌ چه‌وساندنه‌وه‌ و كۆیله‌كردنی ژنان وه‌رگرتووه‌. له‌ سه‌رجه‌م ئه‌و سیسته‌مه‌ ده‌وڵه‌تی و كۆمه‌ڵایه‌تیانه‌ی كه‌ به‌ درێژایی مێژوو له‌ لایه‌ن زهنییه‌تی ده‌سه‌ڵاتخوازی پیاوسالاره‌وه‌ به‌ڕێوه‌چوونه‌، به‌رده‌وام ژنان بوونه‌ته‌ قوربانی خۆپه‌سندی و خۆبینی پیاوان و له‌پێناو ئه‌مه‌دا، ده‌ستیان داوه‌ته‌ ژینوساید و وه‌چه‌كوژی ژنان. هه‌رچه‌ن بۆ له‌ناوبردنی ژنان له‌ رێ و ڕیبازی جیاواز كه‌ڵك وه‌رگیراوه‌، به‌ڵام…

  نەرگیز ئەحمەدی «پیاوان شه‌ڕ ده‌سپێده‌كه‌ن، ژنانیش به‌ڵا و ئازاره‌كه‌ی ده‌كێشن» پێشتر نووسینێكم خوێنده‌وه‌ كه‌ باش له‌ بیرم نه‌ماوه نووسه‌ره‌كی كێ بوو، رسته‌یه‌كی جوانی تێدابوو كه‌ ده‌مهه‌وێت به‌و رسته‌یه‌ ئه‌م نووسینه‌م ده‌سپێبكه‌م. لام وایه یه‌ك له‌ به‌واته‌ترین رسته‌كانه‌ كه‌ به‌باشی گوزاره له‌ ناوه‌رۆكی ئه‌م گوتاره ده‌كات. لە‌و نووسینه‌دا وه‌ها هاتبوو: «پیاوان شه‌ڕ ده‌سپێده‌كه‌ن، ژنانیش به‌ڵا و ئازه‌ره‌كه‌ی ده‌كێشن». له‌و قه‌ناعه‌ته‌دام كه‌ له‌م دونیایه‌دا، ته‌نانه‌ت یه‌ك شه‌ڕه‌شیش نه‌بووه‌ كه‌ ژنان هه‌ڵیانگیرساندبێت. پێش نووسینی ئه‌م گوتاره، زۆر لێكۆڵینم كرد، به‌ڵام ته‌نیا یه‌ك زانیاری و ئاماژه‌یه‌كم ده‌ستنه‌كه‌وت كه ژنان شه‌ڕێكیان هه‌ڵگیرساندبێت. ئەگەر لەسەر…

هەرژین رۆژتیام لەسەر بنەمای چوارچێوەی بابەتەکەمان لەم نەڤیسە‌دا جەنایەت و چارەنووسی ژنان تەنیا لە پێکدادانەکانی سەدەکانی دوایی (شەڕەکانی یەکەم و دوهەمی جیهانی) لێکدەدەینەوە و ئاشکرایان دەکەین. شەڕەکانی یەکەم و دووهەمی جیهانی لە ئاکامی تەقینەوەی دیکتاتۆرییەت و رکابەری پیاوانی دەوڵەت لەسەر دابەش‌‌کردنی بەرژەوەندی، بە چەخماخەیەکەوە دەستی پێکرد و سەرجەم جیهانی گرتەوە. بەپێی ئامار و بەڵگەکان (نووسراوە، ڤیدیۆ و …هتد) کە لەم شەڕانەوە تۆمار کراون؛ هەرچەندە پەیوەست بێت بە بەرژەوەندی بەشێکی سنوورداریش، زۆرترین بۆردومانەکان لەسەر شوێنە ئاوەدانیەکان و زۆرترین کوژراوان گەلی ئاسایی وڵاتانی تێوەگلاو لەو شەڕانەدا بوون. لە شەڕی جیهانی یەکەم‌دا کە…